Gelişen teknoloji ile birlikte hayatımıza giren birçok kimyasal, gizliden gizliye yaşam kalitemizi bozmaya ve hastalıklara sebep olmaya başlamıştır. Vücuda giren zararlı ve yabancı maddelerin (toksinlerin) bir kısmı doğal yollarla atılırken bir kısmı vücut içinde kalmaktadır. Bu gelişmeler karşısında insanlar kullandıkları ürünlerin sağlıklarını tehdit etmemesini talep etmeye başlamışlardır.
Ekolojik ve organik üretim birçok ülke tarafından giderek artan bir yoğunlukta teşvik edilmektedir. Aralarında Japonya, Avustralya, Avrupa Birliği, ABD ve diğer pek çok ülkenin bulunduğu topluluk organik sertifikasyonu, üreticilere şart koşarak üreticilerin pazara organik ürünler sunabilmelerini sağlamışlardır.
Her yıl büyük firmalar, ekolojik üretimle organik pazara geçiş yapmaktadır.
Ekolojik Tekstil Nedir?
Teknolojinin gelişmesinin sonucu olarak ortaya çıkan çevre kirliği, ozon tabakasının incelmesi, giderek artan hava ve su kirliliği ve yeşil alanların azalması özelikle gelişmiş ülkelerde duyarlı bir kamuoyu oluşmasına yol açmıştır. Artan nüfus taleplerine cevap verebilecek sanayiyi geliştirmek aynı zamanda da çevreyi korumak için üreticiler yeni tedbirler almaya başlamışlardır. Tekstil atıkları da ekolojik dengenin bozulmasında önemli yer tuttuğundan son yıllarda tüm dünyada yayılan çevre hareketi tekstil sanayisini de etkisi altına almıştır. “Ekolojik Tekstil” kavramı bunun sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Çevre sağlığına duyarlı, çevreye zarar vermeden üretilip, kullanılan ve imha edilen ürünlere ekolojik tekstil ürünleri denmektedir.
Ekolojik tekstil ürünleri, üretime elverişli topraklarda kimyasal kullanmaksızın çevre bilinci ile yetiştirilmiş ham maddelerin, insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde işlenip paketlenmesi ve yine çevreye zarar vermeden geri dönüşümü mümkün ürünler olarak nihai kullanıcıya ulaşan ürünlerdir. Örneğin ekolojik yöntemle üretilen pamuk, suni gübre, zirai ilaçlar kullanılmadan elde edilen üründür. Bu şekilde üretilen pamuk organik pamuktur. Ancak; ekolojiklik kavramı ham maddenin organik olarak üretilmesi ile sınırlı olmayıp üretiminden sonra renklendirmesinin de ekolojik olması, doğal boya maddeleri ile renklendirilmesini gerektirmektedir.
Herhangi bir tekstil ürününün çevre dostu, ekolojik ürün sayılabilmesi için üç önemli özelliği içermesi gerekir.
Üretim ekolojik olarak yapılmalıdır: Elyaftan başlayarak bütün üretim aşamalarında insanlara ve çevreye zarar verilmemesi, işlem adımlarının çevre dostu olması, hava ve su atıklarının arıtılması, yok edilmesi, gürültünün engellenmesi gibi önlemlerin alınmış olması ve bunlara riayet edilmesi gerekir.
İnsanlar üzerindeki toksik etkilerine dikkat edilmelidir: Tekstil ürünlerinin insan bedenine yaptığı toksik etkiler; deriye temas, solunum veya çocuklar için tükürük veya sindirim yollarından herhangi biri ile hiçbir şekilde zarar verici etkileri barındırmamalıdır.
Atıklar çevreye zarar vermeyecek şekilde imha edilmelidir: Atıkların geri kazanılması veya yok edilmesi işlemlerinin çevreye zarar vermeksizin yapılması gerekir. Yakarak, çürüterek veya depolayarak imha etme doğaya ve insanlara zarar vermeyecek şekilde yapılmalıdır.
Organik Tekstil Nedir?
Organik tekstil ürünleri, ham maddesi sentetik gübre, her türlü zirai ilaçlar kullanılmaksızın yetişen ve prosesi esnasında da sentetik kullanılmayan ürünlerdir.
Bir ürün hangi sektörde kullanılırsa kullanılsın organik ürün olabilmesi için toprağından üretiminin son aşamasına kadar her adımında organik yönetmeliğine uygun olarak üretilmiş olması gerekir.
Bu konuda görev yapan uluslararası sertifikasyon kuruluşları, üretimin başından sonuna kadar denetlemeler ve araştırmalar yaparak ürünün organik olduğunu belirten sertifikayla belgelendirmektedirler. Tüketicilerin, ürünün sertifika kuruluşlarınca verilmiş “organik” ibareleri ve sertifika numarası yazılı etikete sahip olup olmadığına dikkat etmeleri gerektiği söylenebilir.
Kimi ülkelerde sertifikasyon sadece devlet kurumları tarafından yürütülmektedir. Söz konusu ülkelerde “organik” ibaresinin ticari olarak ürünün tanıtımında, ambalajlarında ve etiketlerinde kullanılması kesin kurallara bağlanmıştır.
ICEA; Uluslararası Çalışma Grubu’nun geliştirip ilerlettiği Global Organik Tekstil Standardı (GOTS)’na göre sertifikasyonun düzenlenmesi için yetkilendirilmiştir.
Bu sertifikasyonun detaylarına ulaşmak için daha once yazdığım GOTS: Global Organik Tekstil Standardı yazımı inceleyebilirsiniz.
REFERANS
Turkdemir, P., Annelerin 0-2 Yas Bebek Giysilerinde Aradıkları Özellikler, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2013
Berkes, F., Kislalioglu, M., Ekoloji ve Cevre Bilimleri, Ankara